Heb je jezelf op de middelbare school (of daarna nog) weleens afgevraagd: waarom moet ik dit leren? Ik kreeg die vraag als docent Nederlands eindeloos vaak. En ik heb het mezelf ook regelmatig afgevraagd. Wat is het nut van werkwoordspelling? Waarom moet ik weten wat een persoonsvorm of een bijwoordelijke bijzin is? Als je iets leert en het nut er niet van inziet, is dat niet bemoedigend. Laat staan als je ‘toch niks met taal gaat doen’. Maar dat laatste gaat niet op, want we doen allemaal iets met taal. Dus geloof me, ook jij wilt uiteindelijk een foutloze tekst produceren (en dat kan met deze tips).
Het feit dat je deze tekst kunt lezen, kenmerkt direct het belangrijkste nut. We begrijpen elkaar. Je leest mijn woorden en snapt wat ik bedoel. Als ik een dt-fout maak, snap je nog steeds wat ik bedoel. Toch zijn die regels er niet voor niets. Tot ongeveer 1550 schreef ‘de Nederlander’ in dialect, als ‘ie al kon schrijven. Fonologisch, fonetisch; in feite deden we maar wat. Toen de handel tussen verschillende provincies (gewesten) toenam, kon iemand uit Amsterdam een Brabander echt niet volgen (en soms nog steeds niet, geloof ik). Best lastig als je een contract afsluit en niet snapt wat je eigenlijk afspreekt. Om dit euvel en andere praktische onhandigheden op te lossen, komt er rond de negentiende eeuw dus een Nederlandse spelling en grammatica.
Het toepassen van deze regels maakt dat we elkaar begrijpen. Dat is voldoende, zou je denken. Toch (en gelukkig) is taal meer dan alleen een boekje met communicatieregels. Taal is waardevol. Je kunt je ermee onderscheiden. Bijvoorbeeld bij een sollicitatie. Tegenwoordig kan dat al met een foutloze tekst. Je wordt een stuk serieuzer genomen als je e-mail fatsoenlijk is geformuleerd. Heb je ook nog een goed verhaal (en onrealistisch veel gevraagde ervaring, in de meeste gevallen), dan ben je al binnen. Uit onderzoek blijkt dat foutloze teksten nu eenmaal betrouwbaarder en geloofwaardiger overkomen. Hetzelfde geldt voor een goede salestekst op je website of een pakkende e-mailfunnel. Taalvoutjes.nl maakt duidelijk hoe vaak het misgaat.
En dat er verschil is tussen een zakelijke tekst en een appje aan vrienden of familie, mag duidelijk zijn. Toch is het ook dan handig om enigszins foutloos te schrijven. Elke WhatsApp-groep kent namelijk een taalnazi. En om deze geen plezier te doen, is het fijn om onnodige spelfouten te voorkomen.
Gelukkig zien de meeste mensen wel in dat een foutloze tekst hun ten goede komt. Daarom wil ik er nog een schepje bovenop doen. Een groot deel van die mensen vermijdt bepaalde woorden:
‘In de bijlage vind je het document.‘ wordt bijvoorbeeld: ‘In de bijlage kun je het document vinden.‘
‘Ben je onlangs verhuisd?‘ wordt dan: ‘Heb je er onlangs een verhuizing op zitten?‘
Dit trucje helpt je moeilijke werkwoordvervoegingen te omzeilen. En het werkt. Je tekst wordt er alleen niet beter op. Omdat je focust op het voorkomen van een fout, is je aandacht niet bij de inhoud. En je boodschap is natuurlijk minstens zo belangrijk! Een alternatieve formulering bedenken kost bovendien veel tijd. Die kun je ook besteden aan een dagelijkse oefening op beterspellen.nl.
Hoewel ik vrij zeker ben van mijn schrijfvaardigheid, zijn er vast mensen die ook in deze tekst fouten zien. Omdat taalpuristen het altijd wel ergens mee oneens zijn. Zoals het beginnen van een zin met ‘omdat’. Kan dus echt niet. Ik vind het een kwestie van stijl. Hoe dan ook is het Nederlands een ingewikkelde taal. Toch ben ik ervan overtuigd dat iedereen foutloos kan schrijven. Het niet wíllen, is iets anders. Dan zijn er gelukkig nog genoeg opties om een foutloze tekst te produceren zonder dat je de Dikke van Dale of het Groene Boekje uit je hoofd kent. Bijvoorbeeld in mijn tips voor een foutloze tekst. Zoals ik al zei: iedereen krijgt ermee te maken.
